Haydi hep beraber kadınlar için!
Salgının Kadınlara Etkisi
Kanadalı TELUS’un Yürütme Kurulu Başkan Yardımcısı ve Kanada IWF üyesi Sandy McIntosh TELUS sponsor oluğu bir oturumda BM Genel Sekreteri ve BM Kadın İcra Direktörü Phumzile Mlambo-Ngcuka ile röportaj yaptı. İlk önce fragmandan birkaç gerçek: Covid kadınların işlerine mal oluyor. Küresel istihdamın %39’unu kadınlar oluşturuyorlar, ancak salgın sırasında kadınların küresel iş kayıplarının %54’ü geçeceği tahmin ediliyor.
Çalışan kadınların %60’ı kayıt dışı ekonomide çalışıyor ve özellikle bu kesimde en ağır darbeyi alan yine kadınlar oldu. Kadınlar genelde daha az kazanıyorlar ve yoksulluğa düşme riskleri daha yüksek. Kadınların birçoğu salgın nedeniyle kapanma riski ile karşı karşıya kalan halka açık yerler ve pazarlar gibi sosyal etkileşimlere açık alanlarda çalışarak geçimlerini sağlıyorlardı. Ücretsiz işçi olan milyonlarca kadın var ve bu ücretsiz emeğin değeri şimdi her zamankinden daha da belirgin hale geldi. Kadınlar evde hem çocuklara hem yaşlılara hem de hastalara bakmak durumunda kaldı. Okullar kapandı ve hastaneler sayılarını aştı ve çalışma saatleri uzadı.
Sağlık hizmetlerinde kadınlar iş gücünün %70’ini oluşturuyor ve her gün hayatların kurtarılmasını sağlıyorlar. Bununla birlikte, korona virüse maruz kalma riski yalnızca işleri nedeniyle değil, aynı zamanda kişisel koruyucu donanımları, ki bunları alabildikleri zaman, genellikle erkekler için boyutlandırılıyor ve bu nedenle de daha yüksek risk altında çalışıyorlar.
Sağlık hizmetleri gerginleştikçe, kadın sağlık hizmetleri daha kıt hale geldi, düşük ve orta gelirli ülkelerde kesintilerin 113.000 kadının hayatına mal olacağı ve 7 milyon istenmeyen gebelikle sonuçlanabileceği tahmin ediliyor. Bazı ülkeler aile içi şiddetin iki katına çıktığını bildiriyor. Salgının yarattığı artan stres ve kilitlenme nedeniyle çok fazla kadın ve kız istismarcılarının esiri haline geldi.
Kadınlar umudun yüzüdür. Ülkelerinde, toplumlarında ve organizasyonlarında liderlik ederken, bir kriz anında nasıl dirençli olunacağını ve etrafındakileri nasıl koruyacaklarını gösteriyorlar.
Konferansta, Sandy Mcintosh TELUS yöneticisi ve IWF Kanada’nın bir üyesi, BM Genel Sekreteri ve BM Kadın’ın İcra Direktörü Phumzile Mlambo-Ngcuka ile röportaj yaptı. Phumzile Mlambo-Ngcuka, IWF Güney Afrika’nın kurucu üyesi ve 2016 yılında IWF’in Onur Listesi’nde yer aldı ve ülkesi Güney Afrika’nın başkan yardımcılığı görevini üstlenmişti.
Phumzile Mlambo-Ngcuka’nın konuşmasından aşağıdaki noktaları not aldım:
Orantısız etki
Kadınların Covid 19’dan ölme olasılığı erkeklere göre daha düşük, ancak bu salgının sonucu olarak orantısız bir etki ortaya çıktı. Salgın, kadın eşitliğindeki olumlu gelişmeleri geri sardı ve kadınların eşitlik alanındaki hem kazanımlarını hem de fırsatlarını aşındırdı. Özetle, Covid kadınlar üzerinde özellikle sert bir negatif etki yarattı.
Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformu
Bu sene Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformu’nun 25’inci yıldönümü. Yürürlüğe girişi dünyanın her yerindeki tüm kadınlar için bir mutluluk anıydı. Ancak, salgın cinsiyete eşitlikçi davranmadı. Özellikle son 20 yılda yoksullukla mücadele konusunda ilerlemeler kaydetmiştik. Salgın sonucu şimdi 41 milyon kadın ve kız çocuğu yoksulluğa geri dönüyor. Bu önemli bir aksaklıktır, aşınmadır. Bir başka endişe alanı da kız çocuklarının eğitimi alanı. Hâlâ zorluklar ve yapılacaklar olmasına rağmen, son 25 yılda kız çocuklarının eğitiminde ilerlemeler sağlanmıştı. Okulların kapanmasıyla birlikte kızlar okullardan uzaklaştı ve okula geri dönmüyorlar ve de istenmeyen evliliklere zorlanıyor. Bunlar önemli gerilemeler. Bunları kabul etmemize gerek yok ve de bu durumu kurtarmamız ve geri sarmamız gerekiyor. 2030 Gündemi ve Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları2030 Gündemi özenle seçildi ve iddialı olabilir ve salgın nedeniyle karmaşık hale de gelmiş olabilir ancak yine de amaçlarımız olarak aynı şekilde kalacaktır; amaçları yeniden düşünemeyiz. Geri yönlü değişimi tahminimizin üzerinde bir şekilde tekrar geri sarabiliriz. Artık işleri daha önce hiç görmediğimiz bir şekilde ve öncekinden çok daha hızlı yapma kabiliyeti kazandık. Artık değişimi geri değiştirebilecek teknolojiye sahibiz. Salgın sırasında insanların olağanüstü şeyler yaptığını ve akıl almaz çözümler bulduğunu görüyoruz. Siyasi iradeye çağrıda bulunmalı, onlardan söz almalı ve sesimizi çıkarmalıyız. Sürdürülebilir kalkınma amaçlarından kesinlikle vazgeçemeyiz ve bu amaçları yeniden düşünemeyiz.
Neden kadınlar salgında daha çok yara aldı?
Gelişmekte olan ülkelerde kadınların çoğu kayıt dışı sektörde, sigortaları yok, güvenceli işleri yok ve birikimleri yok. Ve salgın ile birlikte öncelikle işlerini ve sahip oldukları pek çok şeyi kaybettiler. Düzenlenecek devlet yardımlarında veya mali teşviklerde kaybedilen bu işler ve bu kadınlar hedef alınmalıdır. Kadınlar genellikle çok etkilenen hizmet sektöründe – turizm sektörü ve konaklama sektöründe – çalışıyorlar ve önemli ölçüde etkilendiler. ILO, kaybedilen işlerin çoğunun kadın işleri olacağını ve bu işlerin asla yeniden yaratılmayacağını veya ihtiyaç duyulmayacağını açıkladı. Kadınlar, salgından sonra ihtiyaç duyulacak işlere kolayca uyum sağlayamayacaklar zira yeni ekonomide gereken becerilere sahip değiller. Kadınları yeniden eğitmemiz ve hükümetlerin müdahalelerini yeniden kurgulayarak bu kadınlara yönelik hale getirmemiz lazım. Kadınların yaşam boyu yoksulluğa mecbur bırakılmaması için kadınların devlet teşviklerinin odağına koyabilmemiz daha iyi yararlanmalarını sağlamamız gerekiyor.
Kadınların karşı karşıya kaldığı ücretsiz bakım yükü ek yükü
Okullar ve gündüz bakım evleri kapandı ve bakım hizmetleri kesildi ve çocuklar evlerine döndü. Ve şimdi bakımın yükü orantısız bir şekilde kadınların omuzlarına bırakıldı. Kadınlar da evde, çocuklar da evde. Gündüz bakım evleri kapanınca kadınlar evlerinde ya da hem evden çalışıyor hem ücretsiz bakım ve ev hizmetlerini üstleniyorlar. Kreşler kapatıldığında çocuklar eve geldi ve bakım merkezlerindeki kadınlar da işlerini kaybettiler. Hastanelerdeki riskler ve yatak yetersizlikleri nedeniyle hastalar da bakılmak üzere evlerine gönderildi. Kadınların ücretsiz hizmet ve bakım işlerinin üzerine ek yükler geldi. Bunlar sürdürülebilir yükler değil. Evde eğitim ve sağlık bakımı ile ilgilenen genellikle kadınlar ve kız çocuklarıdır. Ancak, bunlar aslında kamusal hizmetler. Eğitimi, bakım hizmetlerini ve hastaneye yatmayı hükümetlerin planlaması ve sağlaması gerekir. Bu sorumluluğu kadınların üzerine yıkmak sürdürülebilir bir çözüm değildir.
Kızların dijital uçurumla yüzleşmesine gerek yok
Kızlar dijital bir uçurumla karşı karşıya. Kızlar ve erkekler arasında gözlenen tartışmasız bir dijital uçurum var. Bir cihaz bir eve girdiğinde, o cihaz önce erkeklere, sonra erkek çocuklara gidiyor ve kızlar geride kalıyor.
Çatışma bölgelerinde kadınlar
Çatışma bölgelerindeki kadınlar genellikle evi olmayan kadınlardır. Aileleri için masada yiyecekleri yoktur. Salgın sırasında mülteci kamplarındaki kadınların sığınacak yere ihtiyacı var. Evleri yok ve sığınacak yer bulamazlarsa sorunlar büyüyor. Kadınlar genellikle ailelerini genç veya yaşlı veya hasta koruyanlardır. Aileleri için yiyecek sağlamaları ve bu yiyecekleri masaya getirebilmeleri gerekiyor. Çatışma bölgeleri için Genel Sekreter tarafından önerilen çözüm ise ateşkes sağlanması oldu.
Salgın sırasında şiddet
Kadınlar, eşleri veya gardiyan haline gelen arkadaşları ile evlerde mahsur kaldılar ve dünya çapında şiddetin %40 daha fazla arttığı gözlendi. Bazı hükümetler şiddete karşı hizmetlerini ve tedbirlerini artırdılar. Örneğin, yeni yardım hatları kurdular veya STK’lara yeni kaynaklar sağladılar. Bu çözümlerin salgından sonra da devam etmesi gerekiyor. WHO raporuna göre, 10 ülkeden 7’sinde doğum kontrol çözümlerinin tedarik zincirinde bir aksama olduğunu bildirildi. Yani, doğum kontrol çözümlerinin tedarik zinciri bozuldu ve ihtiyacı olanlara ulaştırılamadı. Çocukların doğması bekleniyor. Bu nedenle çoğunluğu istenmeyen 7 milyon gebelik oluştu. Bu çocuklar doğacak. Kadın sağlığı için güvenli yataklar maalesef mevcut değil ve hükümetlerin bir sonraki salgın için tedbirlerini hazırlaması gerekiyor.
Halk sağlığı hizmetlerinde kadınlar
Sağlık çalışanlarının çoğu kadındır. Salgının ağırlığı kadınların omzuna bırakıldı. Kadınların hayat kurtarmak için gösterdikleri cesaret ve kararlılığa sahip olmasaydık, daha kötü sonuçlar olurdu. Pek çok hikaye var ve bu hikayelerin ortaya çıkması gerekiyor. 19 yaşındaki birçok kadın, daha önce hiç görmedikleri bir şeyle savaşmak üzere Wuhan’a gitti. Bizler henüz bu kadınların hikayelerini dinlemedik ve cesaretlerini ve başardıklarını anlatamadık.
Kadın liderler ve feminist başbakanı olan ülkelerde görülen daha iyi performans
Salgında iyi iş çıkaran ülkeler, kadınların başını çektiği ülkelerdir. Kadınlar resmin tamamını gördüler. Yeni Zelanda iyi bir örnektir. Hindistan’ın Kerala eyaletinde sangından sorumlu kişi bir kadın sağlık bakanıydı. Almanya’da liderlik güçlü idi ve kontrolü sağlayıp başarılı bir şekilde geri itme sergilediler. Namibya’nın genç başbakanı, salgın ile mücadeleden sorumlu olarak bir kadın bakan yardımcısını görevlendirdi. Kadınlar kalpleri ile hissederler; siyasallaştırılmış kararlara daha az itibar ederler, herkese danışırlar ve resmin tamamına bakarlar. Ve özenli içgüdülerle hareket ederler. Tayvan da harika bir iş çıkardı. Sandy McIntosh salgın ile başarılı savaşçılar arasında Kanada’dan da bahsedileceğini umduğunu söyledi. Kanada’nın feminist bir başbakanı var ve birçok karar alma noktasında kadınlara güvenildi ve liderlik rollerinde birçok kadına görevler verildi. Doğru şeyleri yapıyorlar ve bilim adamlarının söylediklerini dinliyorlar ve bu nedenle de karşılaştırmalı olarak daha iyi bir netice aldılar diyebiliriz. Kadın liderliği önemlidir.
Hükümetler için kontrol listesi
BM Kadın örgütü, hükümetlerin toplumsal cinsiyet temelli çözümler geliştirmesi ve daha iyiyi yeniden inşa edebilmesi için 10 maddelik bir kontrol listesi geliştirdi. BM Kadın web sitesinde yayınlanan listeye bu linkten ulaşabilirsiniz:https://www.unwomen.org/en/news/stories/2020/3/news-checklist-for-covid-19-response-by-ded-regner
Yeniden inşa
Kesintiyi yakaladıktan sonra daha iyiyi inşa etmek gerekiyor. Şiddete karşı sürdürülebilir bir çözüme ihtiyaç vardı. Kadın girişimcilerin işlerini yeniden inşa etmesi ve kadınların çalıştığı endüstrilerin yeniden inşa edilmesi gerekiyor. Başka ülke örnekleri çalışılıyor. Neyin işe yaradığı ve neyin ne sonuç sağladığı araştırılıyor. Değişim ve birbirinden öğrenmeyi teşvik için yuvarlak masa toplantıları düzenleniyor.
Kaybedileni geri inşa etmeliyiz ve fırsatları yeniden yakalamalıyız
Salgının bir fırsata dönüştürülmesi ve değişim için bir katalizör olması gerekiyor. Birincisi, çok ihtiyaç duyulan dijital altyapı tarafında, fırsatlar şimdi apaçık ortada. Kadınlar ve kızlar için de dijital altyapı konusunda bir fırsat görmek istiyorum. Şiddete tepki olarak daha hızlı, daha keskin ve daha iyi çözümler gözlemlendi. Önceki tedbirlerin ve tepkilerin yavaş olarak değerlendirilmesi gerektiği ortaya çıktı. Kızların liderlikte kendi inisiyatiflerini kullandıklarına şahit olduk. Bir kız okula dönmeyince 7 yaşındaki kızlar sesini çıkarıp arkadaşı hakkında sorular soruyor. Okulu bırakan kızlar kaçırıldı mı yoksa evlendi mi? 7 yaşındaki kızlar bunu konuşuyor, soruyor ve direnç gösteriyor. Bu da bizler için kız çocuklarının eğitimindeki liderliğin korunması için bir neden daha teşkil ediyor.
Daha iyi bir şekilde yeniden inşa etme fırsatları var, ancak elde edilenlerden geri dönmüş olduğumuz da maalesef doğru.
Phumzile Mlambo-Ngcuka’nın bu sene BM Kadın konferansında konuşma yapması bekleniyordu. Ancak, bu sene, 2020’de, BM Kadın Konferansı iptal edildi ve kendisi IWF’in “Bozulmuş Bir Dünyada Liderlik” 2020 Konferansında “Salgının Kadına Etkisi” oturumunda izleyiciye ilham veren yukarıdaki mülakatı verdi.
IWF Global’in seçilmiş başkanı Dr. Vuyo Mahlati’nin vefatıyla ilgili konuda kalbini açtı ve duygularını paylaştı ve bu acı haberin kendisini nasıl üzdüğünü, ancak Vuyo’nun arkada bıraktıklarını görünce de yine onunla gurur duyduğunu anlattı.